Ogłoszenie upadłości z mozliwością zawarcia układu nie stanowi przesłanki wypowiedzenia umowy o pracę pracownikom szczególnie chronionym

zwolnienie pracownika

W uchwałach z dnia 10 marca 2010 r. (sygn. akt I PZP 1/10, I PZP 2/10) Sąd Najwyższy uznał, iż przepis art. 41[1] § 1 Kodeksu pracy, wyłączający ochronę pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, ma zastosowanie tylko w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika (art. 15 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze, tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 175 poz. 1361 ze zm.) i nie ma zastosowania w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze). Przepis art. 41[1] § 1 k.p. stanowi, iż w razie ogłoszenia upadłości pracodawcy nie stosuje się przepisów o wyłączeniu ochrony pracowników w wieku przedemerytalnym, przebywających na urlopu lub w trakcie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Przepis ten znosi również wymóg konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę ze związkami zawodowymi, jeżeli pracownik do nich należy. Powołane uchwały Sądu Najwyższego sankcjonują poględy Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku tego Sądu z dnia z dnia 4 kwietnia 2007 r. III PK 1/2007 (OSNP 2008/11-12 poz. 164). Literalna wykładnia przepisu art. 41[1] § 1 k.p., który za przesłankę osłabienia ochrony pracowników uznaje „ogłoszenie upadłości pracodawcy” wskazywałaby, że mowa o każdym trybie postępowania upadłościowego uregulowanego w polskiej ustawie upadłościowej (p.u.n.). Jednakże należy mieć na uwadze, że przepis art. 41[1] § 1 k.p. został wprowadzony do Kodeksu pracy ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1989 r. Nr 20 poz. 107), a więc pod rządami Prawa  upadłościowego z 1934 r., które posługiwało się jednolitym pojęciem ogłoszenia upadłości, prowadzącej w efekcie do likwidacji przedsiębiorstwa. Natomiast postępowanie układowe było uregulowane w odrębnym akcie prawnym i nie następowało w ramach postępowania upadłościowego. Postępowanie upadłościowe miało bowiem charakter wyłącznie likwidacyjny, zaś postępowanie układowe służyło sanacji przedsiębiorstwa. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. 2003 r. Nr 60 poz. 535 ze zm., zwane dalej p.u.n.) w ramach postępowania upadłościowego wyróżnia się zaś tzw. opcje „likwidacyjną” i „układową”. W ocenie Sądu Najwyższego całokształt przepisów o postępowaniu upadłościowym sprzeciwia się przyjęciu, aby skutki ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu     oceniać z punktu widzenia przepisów Kodeksu pracy jako umożliwiające rozwiązanie stosunku pracy z pracownikami szczególnie chronionymi. W tym stanie rzeczy syndykowie ustanowieniu w postępowaniach upadłościowych z możliwością zawarcia układu powinni zachować szczególną staranność przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia.