Nowe zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych.

Odpowiedzialność urzędników

Dnia z 16 lutego 2011 r. w Dzienniku Ustaw ogłoszona została ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Ustawa ta określa zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych wobec Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów ponoszących odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, za działania lub zaniechania prowadzące do rażącego naruszenia prawa oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności. Nowe przepisy wejdą w życie dnia 17 maja 2011 r.

Opisywana ustawa stanowi wyłom w dotychczasowej praktyce, że funkcjonariusz publiczny nie ponosi żadnej odpowiedzialności majątkowej za działanie z rażącym naruszeniem prawa lub też bez żadnej podstawy prawnej. Nie oznacza to jednak, iż funkcjonariusz będzie odpowiadał bezpośrednio wobec strony, której przez działanie lub zaniechanie z rażącym naruszeniem prawa wyrządził szkodę. Odpowiedzialność „na zewnątrz” będzie ponosił, jak dotąd Skarb Państwa lub inny podmiot publiczny (podmiot odpowiedzialny). W przypadku wypłaty odszkodowania kierownik podmiotu odpowiedzialnego będzie zobowiązany ściągnąć odszkodowanie od funkcjonariusza publicznego, którego zachowanie spowodowało szkodę z ograniczeniem do dwunastokrotnej wysokości jego miesięcznego wynagrodzenia.

Warunkiem koniecznym odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych jest wydanie prawomocnego rozstrzygnięcia stwierdzającego rażące naruszenie prawa. Omawiana ustawa zawiera zamknięty katalog takich orzeczeń „prejudycjalnych„. W przypadku wydania jednego z takich rozstrzygnięć i wypłaty odszkodowania kierownik podmiotu odpowiedzialnego, który wypłacił odszkodowanie, albo kierownik jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, która wypłaciła odszkodowanie, składa do prokuratora okręgowego właściwego ze względu na siedzibę podmiotu odpowiedzialnego wniosek o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Jeżeli prokurator dostrzeże podstawy żądania odszkodowania od funkcjonariusza publicznego wytoczy mu proces cywilny.

Aby zmotywować kierowników do respektowania obowiązku składania wniosków do prokuratora o ściągnięcie odszkodowań od niesolidnych pracowników administracji za niedopełnienie tego obowiązku ustawodawca przewidział kary grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.